Phân loại bản đồ

Để tiện lợi trong việc nghiên cứu, sử dụng và bảo quản bản đồ, cần thiết phải phân

loại chúng. Có nhiều cách phân loại khác nhau, dưới đây là những cách thông thường

và quan trọng:

Bản đồ có thể phân nhóm theo nội dung, theo mục đích sử dụng, theo lãnh thổ,

theo phương thức sử dụng, theo tỷ lệ...

1. Phân loại theo các đối tượng thể hiện

Theo các đối tượng thể hiện thì các bản đồ được chia thành 2 nhóm:

+ Nhóm bản đồ địa lý: biểu thị bề mặt trái đất về mặt lãnh thổ, điều kiện tự

nhiên, kinh tế - xã hội.

+ Nhóm bản đồ thiên văn: bao gồm các bản đồ bầu trời, sao, các bản đồ thiên

thể và các bản đồ hành tinh.

2. Phân loại theo nội dung

Theo nội dung bản đồ được chia thành 2 nhóm:

- Nhóm bản đồ địa lý chung: Bản đồ biểu thị toàn bộ các yếu tố cơ bản của lãnh thổ

(thủy văn, dáng đất, các đường ranh giới, dân cư, giao thông, một số đối tượng kinh tế

công nông nghiệp và văn hoá). Mức độ tỷ mỷ khi biểu thị nội dung phụ thuộc vào tỷ lệ

và mục đích của bản đồ. Các bản đồ địa hình chính là các bản đồ địa lý chung tỷ lệ

lớn.

- Nhóm bản đồ chuyên đề: Bản đồ phản ánh về từng hiện tượng, đối tượng tự

nhiên, xã hội cũng như các tổ hợp và thể tổng hợp của chúng. Bản đồ chuyên đề phân

nhóm theo các chủ đề như: địa chất, địa mạo, khí hậu, cảnh quan, dân cư, kinh

tế...Trong thực tiễn và trong các tài liệu khoa học, kỹ thuật còn dùng thuật ngữ bản đồ

chuyên môn để chỉ bản đồ chuyên đề mặc dù thuật ngữ đó chỉ dùng cho các bản đồ có

mục đích và lính chất chuyên dụng như bản đồ hàng hải, bản đồ bay...

Nội dung của bản đồ chuyên đề có thể là những yếu tố nào đó trong số các yếu tố

nội dung của bản đồ địa lý chung, cũng có thể là những đối tượng, hiện tượng không

được thể hiện trên bản đồ địa lý chung ví dụ như: Cấu trúc địa chất, lượng mưa, nhiệt

độ khí hậu. mật độ dân số...

Ví dụ: bản đồ thổ nhưỡng phản ánh sự phân bố và cấu trúc lớp phủ thổ nhưỡng

theo các đặc trưng nguồn gốc hình thành, thành phần cơ giới và nham thạch tạo thành

thổ nhưỡng.

Bản đồ nông lâm nghiệp: phản ánh tình hình phân bố nông lâm nghiệp theo những

nội dung khác nhau.

Bản đồ quy hoạch thủy lợi: phản ánh một vùng lãnh thổ thể hiện về các mặt địa lý,

địa giới hệ thống phân vùng thủy lợi với độ cao mặt đất khác nhau, trên đó bố trí các

công trình thủy lợi...

3. Phân loại theo tỷ lệ

Theo tỷ lệ thì các bản đồ được chia ra: tỷ lệ lớn, tỷ lệ trung bình, tỷ lệ nhỏ. Thực ra

ranh giới của các nhóm này không được cố định. Riêng đối với bản đồ địa lý chung thì

ranh giới phân chia được cố định như sau:

- Bản đồ tỷ lệ lớn: ≥1125.000.

- Bản đồ tỷ lệ trung bình: 1/50.000 - 1/500.000.

- Bản đồ tỷ lệ nhỏ: ≤ 1/1.000.000

4. Phân loại theo mục đích sử dụng

Theo mục đích sử dụng thì cho đến nay các bản đồ chưa có sự phân loại chặt chẽ,

bởi vì đại đa số các bản đồ được sử dụng rộng rãi cho nhiều mục đích rất khác nhau.

Đáng chú ý nhất trong sự phân loại theo dấu hiệu này là phân chia thành 2 nhóm: Các

bản đồ được sử dụng cho nhiều mục đích và các bản đồ chuyên môn. Các bản đồ

nhiều mục đích thường đáp ứng cho nhiều đối tượng sử dụng khác nhau để giải quyết

những nhiệm vụ có ý nghĩa kinh tế quốc dân và quốc phòng, để nghiên cứu lãnh thổ,

đề thu nhận những tư liệu tra cứu. Các bản đồ chuyên môn là các bản đồ được dùng để

giải quyết những nhiệm vụ nhất định, ví như bản đồ giáo khoa, bản đồ hàng hải, hàng

không....

5. Phân loại theo lãnh thổ

Theo lãnh thổ thì các bản đồ được phân ra: Bản đồ thế giới, bản đồ bán cầu, bản đồ

châu lục, bản đồ các nước, bản đồ vùng,....

Coi thêm tại :
Phân loại bản đồ